PRAZNICI

  1. Početna
  2. PRAZNICI

U jevrejskom kalandaru mesec Nisan je prvi dok je mesec Tišri, u kome se proslavlja jevrejska Nova godina - sedmi po redu. Zbog toga i kažemo da se meseci broje od Nisana a godine od Tišrija.

Talmud sadrži dva tumačenja kada je u pitanju datum Božjeg stvaranja sveta. Po jednom, svet je stvoren u mesecu Tišriju - šesti dan stvaranja, kada je Bog stvorio čoveka (Adama i Evu), bio je 1. Tišri (Roš Hašana, jevrejska Nova godina). Prema drugom tumačenju svet je stvoren u mesecu Nisanu. Kabalisti daju dublje tumačenje ova dva pogleda na stvaranje sveta. Po nijma, fizički svet je stvoren u Tišriju dok je zamisao odnosno ideja o stvaranju sveta, nastala tokom meseca Nisana.
Prema Talmudu, tri Patrijarha jevrejskog naroda, Abraham (1813-1638. PNE), Isak (1713-1533. PNE) i Jakob (1653-1506. PNE) rođeni su i umrli u mesecu Nisanu (reč Patrijarh dolazi od grčke složenice πατήρ ἄρχων patèr àrchon, što znači otac-vođa, a prevodi se kao poglavar)
Slede događaji iz jevrejske Biblije i jevrejske istorije koji su se dogodili u mesecu Nisanu:

Neposredno pre prvog dana meseca Nisana odnosno neposredno pre zalaska Sunca 29. Adara 2448. godine (po jevrejskom kalendaru računajući od stvaranja sveta ili 1313. godine PNE) Bog je, pokazavši na nebu mlad Mesec, Mojsiju odnosno jevrejskom narodu preneo zapovest - svaki kalendarski mesec počinje sa pojavom mladog Meseca. To je ujedno i prva zapovest koju su Jevreji dobili kao narod.
Dva dana pre isteka 30-to dnevnog perioda žalosti nakon smrti Mojsija, 5. Nisana 1273. PNE, Joshua, Mojsijev naslednik, poslao je dvojicu izviđača preko reke Jordan u Jerihon, u cilju pripreme Izraelaca za osvajanje prvog grada u njihovom pohodu na Svetu zemlju. U Jerihonu, njih je skrivala i pomagala im je žena po imenu Rahab, koja je živela unutar gradskih zidina. Nju je kasnije oženio Joshua. Prvog dana nakon isteka perioda žalosti zbog Mojsijeve smrti, 7. Nisana 1273. PNE, Joshua je dao uputstva jevrejskom narodu za pripreme za prelazak reke Jordan. To je bilo prvo obraćanje Joshue jevrejskom narodu, koji ga je bezuslovno prihvatio za svog novog vođu. Nakon tri dana, 10. Nisana 1273. PNE, pošto su prišli reci Jordan, predvođeni sveštenicima koji su nosili Sveti kovčeg, reka se otvorila na sličan način kao što se 40 godina ranije Crveno more otvorilo prilikom izlaska iz Egipta. Ubrzo nakon prelaska reke Jordan, grad Jerihon je opkoljen 22. Nisana 1273. PNE. Izraelci su marširali oko gradskih zidina noseći svoje svetinje (Sveti kovčeg), na čelu sa sveštenicima koji su duvali u Šofar (rog). Ovaj ritual je ponavljan sedam dana. Sedmog dana, odnosno 28. Nisana, zidine grada su se srušile, ostavljajući grad otvoren i nezaštićen. Jerihon je lako osvojen i postao je prvi utvrđeni grad koji su Izraleci osvojili u svom pohodu na Svetu zemlju.

Mirjam, Mojsijeva sestra, umrla je 10. Nisana 2487. godine (1274. PNE) u 126. godini života, 39 godina nakon izlaska iz Egipta i tačno jednu godinu pre ulaska u Svetu zemlju.

Prema Midrašu, 13. Nisana 2048. godine (1714. PNE) Bog je Avramu, promenivši mu ime u Abraham, naredio da sam sebe obreže i da to isto učine svi članovi njegove porodice ali i svi budući potomci, osmog dana nakon rođenja. Abraham je tada imao 99 godina a njegov sin Išmael 13, dok će Isak, koji će se roditi godinu dana kasnije, biti prvi Jevrejin koji je obrezan osmog dana nakon rođenja, 22.
Nisana 1713. PNE, "sklopivši savez sa bogom".

Rabi Moše ben Majmon (Majmonides) talmudist, halahist i filozof rođen je 14. Nisana 4895. godine (1135. PNE) u Kordobi (Španija).
Tačno godinu dana pre izlaska iz Egipta Mojsjiju je, 15. Nisana 2447. godine (1314. PNE) u podnožju planine Sinaj, "prišao Bog u vidu žbuna koji gori a ne sagoreva", dajući mu uputstva da se vrati u Egipat, izađe pred Faraona i da od njega, u ime Božije, zahteva da "pusti jevrejski narod da ode kako bi mu mogao služiti". Sedam dana i sedam noći Mojsije se raspravljao sa Bogom ubeđujući ga da je on pogrešna osoba za tu misiju, pre nego što će, konačno, ipak prihvatiti da okupi jevrejski narod i dovede ih na Sinaj.
U ponoć 15. Nisana 2448. godine (1313. PNE) Bog je Egipćanima poslao poslednje, od deset zala, ubijajući sve njihove prvorođene. Ranije, te iste večeri, jevrejski narod je održao prvi Seder (večeru) u istoriji, jedući pečenje sa macotom i gorkim biljem, mažući dovratnike svojih domova krvlju žrtvovanih životinja "kako bi Bog, noseći zlo Egipćanima, zaobišao njihove domove". Faraonov otpor da ih oslobodi ropstva bio je slomljen. Nekoliko miliona duša (600.000 odraslih muškaraca kao i žene, deca i nešto nejevreja koji su im se pridružili) napustilo je Egipat toga dana, započevši 50 dana dug put ka planini Sinaj gde će se sklopiti savez sa Bogom i postati njegov izabrani narod. Faraon je, 18. Nisana doneo odluku da pokrene svoju vojsku u nameri da sledi Jevreje i primora ih da se vrate u Egipat a što je dovelo do davljenja Egipćana u Crvenom moru. Faraonova potera za Jevrejima završila se 20. Nisana, na obalama Crvenog mora. Preplašeni Jevreji bili su podeljeni: jedni su predlagali masovna samoubistva, drugi su predlagali predaju i povratak u Egipat, najhrabriji su se pripremali za borbu sa Egipćanima, neki su savetovali jevrejski narod da se moli Bogu. Na veče sedmog dana Izlaska iz Egipta, 21. Nisana, Bog se obratio Mojsiju rečima "Reci sinovima Izraelovim da treba da idu napred". Voda se razdvojila i jevrejski narod je "započeo prelazak preko suve zemlje usred mora". Cele noći plameni stub razdvajao je jevrejski narod i egipatsku vojsku a nakon što su Egipćani krenuli da ih slede, razdvojene vode su se zatvorile i vratile u svoje prirodno stanje, podavivši Faraonovu vojsku. Dva dana nakon što su prešli Crveno more, jevrejski narod je primio nekoliko naredbi (micvi). Jedna od njih je bilo svetkovanje Šabata. Prvi Šabat koji su Jevreji obeležili bio je 24. Nisana 1313. godine PNE.

Jošua, Mojsijev naslednik, umro je 26. Nisana (1245. godine PNE) u 110. godini života. Jevrejski narod, koji je uveo u Svetu zemlju, vodio je 28 godina.

Yom Hashoa ili dan sećanja na stradale u Holokaustu se obeležava u Izraelu svakog 27. Nisana

Logor Buhenvald (Buchenwald) oslobodila je 29. Nisana 1945. godine Šesta oklopna divizija Treće armije SAD-a. Oko 250.000 logoraša bilo je zatočeno u ovom logoru. Iako nije, u tehničkom smislu, bio logor za masovno uništenje, u njemu je ubijeno oko 56.000 logoraša. Logor je izgrađen 1937. godine u blizini grada Weimar u Nemačkoj. Grad Weimar bio je poznat po svojoj razvijenoj kulturi i svojim visoko obrazovanim žiteljima. U njemu su živeli Gete, Šiler, Franc List, Bah...Među zatočenicima ovog logora bili su kasniji dobitnik Nobelove nagrade Eli Vizel i Rabi Israel Meir Lau, kasnije vrhovni rabin Izraela.



Tekst pripremio: Igor Kronaveter

Vesti
Tagovi
osmog dana nakon rođenja jevrejska nova godina bog je godine pne godini života jevrejski narod mojsijev naslednik nisana 1273 sedmog dana sveti kovčeg abraham godine isak joshua nisana odnosno patrijarh pne ranije reč tišri